Minister Koolmees loodst Wet arbeidsmarkt in balans door de Eerste Kamer - 21-05-2019

Succes was niet op voorhand verzekerd. De wet die flexwerk duurder moet maken, is te moeilijk in de uitvoering en kan niet goed worden gehandhaafd, vreesde een meerderheid van de senatoren. Alleen Koolmees' eigen D66 was in eerste instantie akkoord.

Spoorboekje totaalpakket Wab

De steun van de drie coalitiepartners is op voorwaarde dat Koolmees over enkele weken met een voorstel voor maatregelen, die slecht betaalde zelfstandigen beter moet beschermen, komt. Een VVD-motie met die strekking wordt volgende week eerst in stemming gebracht.

Verder moet de minister met een 'spoorboekje' komen, waarin hij verduidelijkt hoe zijn totaalpakket aan wetsvoorstellen en besluiten om de arbeidsmarkt vlot te trekken eruit komt te zien.

Gewetensbezwaren niet als ontslagreden

Daarnaast diende de SGP een motie in waarin wordt opgeroepen om 'gewetensbezwaarden' te ontzien. Werkweigering vanwege gewetensbezwaar mag volgens de partij niet worden opgevoerd, als een van de ontslagredenen in de zogeheten 'cumulatiegrond'. Die nieuwe grond staat werkgevers toe een combinatie van redenen op te voeren voor ontslag, in plaats van dat ze er één uitputtend voor de rechter moeten onderbouwen.

De coalitiepartners uitten eerder op de dag nog ernstige bedenkingen. Ruim honderd pagina's aan schriftelijk vragen hadden hun zorgen niet kunnen wegnemen, al stemden afgelopen februari in de Tweede Kamer VVD, CDA en ChristenUnie nog voor.

Waterbedeffect door Wab

De Eerste Kamerfracties zijn beducht voor een 'waterbedeffect': door de ene flexvorm strenger te reguleren, vluchten werkgevers naar een andere. De Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) van Koolmees zal dit niet tegen kunnen gaan, omdat die niets voor zelfstandigen regelt, luidde de kritiek. Daardoor ontstaat er een vlucht naar onderbetaalde zzp'ers.

Koolmees werkt hiervoor aan een aparte wet (nieuwe zzp-wet) om zogeheten schijnzelfstandigheid tegen te gaan, maar die is pas in 2021 klaar.

Payrollsector en de Wab

Senatoren verwachten dat die vlucht vooral op gang in de payrollsector zal komen, waar de nieuwe wet van Koolmees de concurrentie op arbeidsvoorwaarden uitschakelt. Medewerkers die via een payrollbedrijf bij een onderneming werken, moeten voortaan dezelfde rechten krijgen, als collega's die rechtstreeks bij een baas in dienst zijn. Nu hebben payrollbedrijven meestal mindere arbeidsvoorwaarden, waardoor zij goedkoper zijn.

Maar payrollbedrijven zijn al druk bezig trucs te bedenken om de wet te omzeilen, aldus CDA-senator Ria Oomen-Ruijten, wijzend naar berichtgeving gisteren in het NRC Handelsblad. Ook Peter Ester van de ChristenUnie wees op de verwachte vlucht naar zzp en uitzendwerk door het gebrek aan een 'integrale aanpak'.

Payroll volgens Koolmees

Koolmees erkende dat de nieuwe wet de vlucht naar andere, goedkopere vormen van flex niet altijd zal kunnen tegenhouden: 'Maar bestaande contracten kunnen niet zo maar worden omgekat.' In de huidige krappe arbeidsmarkt zullen werkgevers bovendien eerder geneigd zijn hun arbeidskrachten vast te willen houden. 'In die zin kunnen we dit beter nu doorvoeren, dan later.'

Naast de nieuwe Wet arbeidsmarkt in balans, die maar liefst 51 maatregelen bevat om de verschillen tussen vaste en flexibele contracten te verkleinen, heeft Koolmees al andere stappen gezet om de arbeidsmarkt vlot te trekken.

Zo zijn er afspraken gemaakt met het midden- en kleinbedrijf over het ontzorgen van kleine bedrijven rondom de loondoorbetaling en re-integratie van zieke werknemers. In aanloop naar de nieuwe zzp-wet werkt Koolmees samen met staatssecretaris Menno Snel van Financiën aan het opvoeren van de controles op schijnzelfstandigheid en nemen zij de fiscale voordelen voor zzp'ers onder de loep.

Bron: FD, mei 2019